Ռուդոլֆ Շտայներ | Կյանքը և գործը

Ապագա սերունդներին Ռուդոլֆ Շտայների թողած ժառանգությունն իր բովանդակությամբ ու ծավալով թերևս չունի նմանօրինակը մշակութային աշխարհում: Իր աշխատություններով և շուրջ վեց հազարի հասնող դասախոսություններով (մեծ մասը սղագրված) Շտայները ներկայացնում է «անտրոպոսոֆական կողմնորոշվածությամբ ոգեգիտությունը»: Նրա Երկերի լիակատար ժողովածուն ընդգրկում է շուրջ 350 հատոր, որոնք 1956 թ. սկսած հրատարակում է «Ռուդոլֆ Շտայների ժառանգության վարչությունը»:

Ժամանակագրություն

1861 Փետրվարի 27-ին Ավստրո-Հունգարիայի Կրալևեչ բնակավայրում (այժմ Հորվաթիա), երկաթուղային ծառայողի ընտանիքում ծնվում է Ռուդոլֆ Շտայները: Նրա ծնողները ծագումով Ստորին Ավստրիայից էին: Մանկության և պատանեկության տարիները անցել են Ավստրիայի տարբեր վայրերում:

1872 Հաճախում է Վիներ-Նոյշտադտի ռեալական դպրոցը, որն ավարտում է 1879-ին:

1897 Ընդունվում է Վիեննայի տեխնիկական բարձրագույն դպրոց. ուսանում է մաթեմատիկա և բնագիտություն. միաժամանակ գրականություն, փիլիսոփայություն և պատմություն: Հիմնավորապես ուսումնասիրում է Գյոթե:

1882 Գրական գործունեության սկիզբը:

1882-1897 Իրականացնում է Գյոթեի բնագիտական աշխատությունների հրատարակումը Քյուրշների «Գերմանական ազգային գրականություն» մատենաշարում հինգ հատորով: Ներածականները առանձին հրատարակությամբ լույս են տեսել 1925-ին՝ «Գյոթեի բնագիտական աշխատությունները» խորագրով:

1884-1890 Մասնավոր ուսուցչություն վիեննաբնակ մի ընտանիքում, որտեղ երեխաներից մեկը տառապում է միկրոցեֆալիայով:

1896 Հրավիրվում է աշխատակցելու Գյոթեի երկերի «Վայմարյան հրատարակությանը»:

«Գյոթեի աշխարհայացքի իմացաբանական հիմնագծերը»

1888 Հրատարակում է «Գերմանական շաբաթաթերթը» (դրանում զետեղված հոդվածները): Վիեննա. դասախոսություն Գյոթեի միությունում՝ «Գյոթեն որպես նոր գեղագիտության հայր»:

1890-1897 Վայմար. աշխատում է Գյոթեի և Շիլլերի արխիվում. հրատարակում է Գյոթեի բնագիտական աշխատությունները:

1891 Պաշտպանում է դոկտորի թեզ Ռոստոկի համալսարանում: 1892-ին լույս է տեսնում թեզի ընդլայնված տարբերակը «Ճշմարտություն և գիտություն» խորագրով:

1894 «Ազատության փիլիսոփայություն»

1895 «Ֆրիդրիխ Նիցշեն, իր ժամանակի դեմ պայքարողը»

1897 «Գյոթեի աշխարհայացքը»

Տեղափոխվում է Բեռլին. հրատարակում է «Գրական հանդեսը» և «Դրամատուրգիական թղթերը» Օ. Է. Հարթլեբենի հետ համատեղ: Գործունեություն է ծավալում տարբեր գրական և ստեղծագործական ընկերություններում:

1899-1904 Մանկավարժական աշխատանք Վ. Լիբկնեխտի հիմնադրած «Աշխատավորների հանրակրթական դպրոցում»:

1900-1901 «19-րդ դարի աշխարհ- ու կենսահայացքները». 1914 թ. լույս է տեսնում դրա ընդլայնված տարբերակը, «Փիլիսոփայության առեղծվածները»: Բեռլինի Թեոսոֆական ընկերության հրավերով սկսում է անտրոպոսոֆական դասախոսությունների շարքը: «Միստիկան նոր ժամանակների հոգևոր կյանքի արշալույսին»:

1902-1912 Անտրոպոսոֆիայի զարգացման առաջին փուլը: Դասախոսական կանոնավոր գործունեություն Բեռլինում և դասախոսական մեծ շրջագայություն ողջ Եվրոպայով. Մարիա ֆոն Սիվերսը դառնում է նրա կինը և մշտական աշխատակիցը:

1902 «Քրիստոնեությունը որպես միստիկական փաստ և հին աշխարհի միստերիաները»:

1903 Հիմնադրվում և հրատարակվում է «Լյուցիֆեր», հետագայում՝ «Լյուցիֆեր-Գնոզիս» պարբերականը:

1904 «Թեոսոֆիա»

1904-1905 «Ինչպե՞ս հասնել բարձրագույն աշխարհի ճանաչողության»: «Ակաշա-խրոնիկայից»: «Բարձրագույն ճանաչողության աստիճանները»:

1910 «Գաղտնագիտության ակնարկ»

1910-1913 Մյունխենում բեմադրվում են «Չորս դրամա-միստերիաները»

1911 «Մարդու և մարդկության հոգևոր առաջնորդություն»

1912 «Անտրոպոսոֆական հոգեօրացույց: Շաբաթական ասույթներ»: «Մարդու ինքնաճանաչողության ճանապարհը»:

1913 Դուրս է գալիս Թեոսոֆական ընկերությունից, հիմնադրում է Անտրոպոսոֆական օրացույցը: «Ոգեգիտական աշխարհի շեմը»:

1913-1923 Կառուցվում է առաջին՝ երկգմբեթ Գյոթեանումը Դոռնախում:

1914-1923 Դոռնախ և Բեռլին. ողջ Եվրոպայում անցկացրած դասախոսություններով Շտայները նոր իմպուլսներ է հաղորդում կյանքի բազմաթիվ ոլորտների՝ արվեստ, մանկավարժություն, բնական գիտություններ, սոցիալական կյանք, բժշկություն, գյուղատնտեսություն. շարունակվում է 1912 թ. ստեղծված շարժման նոր արվեստի՝ «էվռիթմիայի» զարգացումը:

1914 «Փիլիսոփայության առեղծվածները»

1916-1918 «Մարդու առեղծվածի մասին»: «Հոգու առեղծվածների մասին»: Գյոթեի հոգետեսակի հայտնակերպությունը իր «Ֆաուստի» և «Հեքիաթի» միջոցով:

1920 Սկսում է Անտրոպոսոֆական բարձրագույն դպրոցի առաջին դասընթացը: Միաժամանակ դեռ անավարտ Գյոթեանումում շարունակվում են գեղարվեստական և դասախոսական միջոցառումները:

1921 Հիմնադրվում է «Գյոթեանում» շաբաթաթերթը:

1922/23 Ամանորի գիշերը հրդեհից ոչնչանում է Գյոթեանումի շենքը: Նոր բետոնե շինության համար Շտայները կարողանում է ստեղծել լոկ նախնական արտաքին մոդելը:

1923-1925 Գրում է իր անավարտ մնացած «Իմ կյանքի ուղին» ինքնակենսագրությունը:

1925 Վախճանվում է մարտի 30-ին Դոռնախում:

Տես նաև Ա. Գուրզադյան Ռուդոլֆ Շտայները և նրա «Ազատության փիլիսոփայությունը»