Ժորժ Բրաք

Ֆրանսիացի գեղանկարիչ, գրաֆիկ և քանդակագործ Ժորժ Բրաքը պատկանում է 20-րդ դարի ամենից երևելի արվեստագետների շարքին, այն եզակի ստեղծագործողների թվին, որոնք իրենց դարակազմիկ գործունեությամբ նոր լիցք են հաղորդում համամարդկային քաղաքակրթությանը, ընդլայնում և խորացնում մարդու տեսողությունը հարստացնում հոգևոր մշակույթը, որն այլևս անպատկերացնելի է առանց այդ մեծերի կենդանի ժառանգության:

Ժորժ Բրաքը ծնվել է 1882 թվականին Արժանտյոյ-սյուր-Սենում նկարիչ-դեկորատորի ընտանիքում: Մասնագիտական կրթությունը ստացել է նախ Հավրում, ապա Փարիզում, ուր ուսումնասիրել է իմպրեսիոնիստների, պոստիմպրեսիոնիստների, մասնավորապես Պոլ Սեզանի, արվեստը, եգիպտական և հունական պլաստիկան:

Առաջին նշանակալից քայլերը գեղանկարչության մեջ արել է ֆովիզմի մեջ, կրելով նախ Անրի Մատիսի ազդեցությունը, ապա 1907-ին ազդվելով Սեզանի հետմահու հետահայաց ցուցահանդեսից և Պաբլո Պիկասսոյի «Ավինյոնի աղջիկներից»: Հետագայում սերտ համագործակցել է Պիկասսոյի հետ:

Կուբիզմը և կոնստրուկտիվիզմը սկիզբ է առնում Սեզանի արվեստից, նոր արվեստի այդ ռահվիրայի կառուցողական կառուցվածքային սկզբունքներից, նախ և առաջ «բնությունը մեկնեք ըստ կոնի, գնդի և գլանի» հիմնարար բանաձևից:

Կուբիզմի առաջին փուլում, որ սկսվում է 1912 թ., Բրաքը (ինչպես և Պիկասսոն) դիմում է կոլլաժի և ապլիկացիայի տեխնիկային և ասես կրկին մուծում գեղանկարչության մեջ գույնը, հետազոտելով գույնի, ձևի, ծավալի, միջառարկայական ներտարածության նուրբ փոխհարաբերությունները, և դիմում հակառակ պրոցեսին՝ օբյեկտներ սինթեզելով զանազան տարրերից:

1914-ին Բրաքը զորակոչվում և մեկնում է ռազմաճակատ, 1915 թ. մայիս 11-ին ծանր վիրավորվում է գլխից և ենթարկվում վիրահատության: Միայն 1917-ին նա կարողանում է վերադառնալ գեղանկարչության, ասես վերսկսելով այն տեղից, ուր ընդհատվել էր արվեստագետի ուղին: Ստեղծում է բազմաթիվ կտավներ, նկարաշահեր («Բուխարիներ», «Սեղաններ», «Կանեֆորներ»)՝ սահմանափակ թեմատիկ և սյուժետային շրջանակներում փոփոխակելով միևնույն մոտիվը և ստեղծելով գծերի, ծավալների, ձևի և գույնի նորանոր հարաբերություններ: 1920-ականներին կուբիզմի տարրերն աստիճանաբար անհետանում են Բրաքի երկերից:

Հասարակական լայն ճանաչման արվեստն արժանանում է 1922 թ. ցուցահանդեսից հետո: Բրաքին դիտում են ֆրանսիական արվեստի խոշոր դեմք, դասական ավանդույթների և արժեքների պահապան: Նկարիչների շրջանում նա մեծ հեղինակություն է վայելում, նրան երբեմն կոչում են «նկարիչ նկարիչների համար»:

1930-1940-ականներին նկարում է նատյուրմորտներ, կոմպոզիցիաներ ինտերյերներում՝ երբեմն երաժիշտներով, բնորդներով, նկարիչներով, երբեմն առանց մարդկային ֆիգուրների: 1949-1956 թթ. ստեղծում է «Արվեստանոց» նկարաշարը, իրագործում Լուվրի առաստաղների նկարազարդումը: Այդ տարիների առավել հաճախ կրկնվող մոտիվներից է խորհրդավոր մեծ սև թռչունը կապույտ երկնքի ֆոնին: Իր երկար ստեղծագործական կյանքի ընթացքում Բրաքը հեղինակել է նաև բազմաթիվ գծանկարներ և քանդակներ:

Ժորժ Բրաքը մահացել է Փարիզում 1963 թ. օոգոստոսի 31-ին: