Կորնեյ Չուկովսկի | Կոկորդիլոսը

(Հին, շատ հին հեքիաթ)

Երրորդ մաս

1

Սիրելի աղջնակ Լյալեչկան

Հենց նոր էր դուրս եկել բակից,

Երբ Տավրիկյան փողոցում նա

Փղին տեսավ հանկարծակի:

 Աստված իմ, ի˜նչ ահավոր էր,

Լյալյան վազում է ճչալով:

Իսկ կամրջի տակից մի կետ

Գլուխն է հանում փնչալով:

Լյալյան լալով հետ է վազում,

Լյալյան կանչում է մայրիկին,

Իսկ պատի տակ՝ նստարանին

Նստած է մի մեծ գետաձի:

Լյալյան մի ծառ է բարձրանում

Տիկնիկին իր կրծքին սեղմած:

Վա˜յ, խեղճ աղջիկ, անբախտ աղջիկ.

Այդ ո՞վ առջևում երևաց:

Ողորկ մաշկով մի խրտվիլակ

Ժանիքներն է ցցել ահա:

Նա դեպի աղջիկն է ձգվում

Ուզում է հաստատ գողանալ:

Լյալյան ծառից ցատկում է վար:

Ու հրեշն է ցատկում նույնպես,

Եվ ճանկելով խեղճ աղջկան

Ծլկում է նա անմիջապես:

Իսկ Տավրիկյան փողոցում

Աղջկան մայրն է սպասում.

-Ո՞ւր է դստրիկն իմ սիրելի,

Ինչո՞ւ մինչև հիմա չկա:

2

Գորիլան

Աղջկան առավ,

Փախցրեց ու

Մայթերով տարավ:

Տարավ նրան

Ու տիկնիկին

Եվ պպզեց

Տան տանիքին:

Ծխնելույզին

Թաթը մեկնեց,

Աղջկա դեմքը

Մրով ներկեց:

Մրով ներկեց,

Հենվեց քիվին.

Օրորում է,

Որ նա քնի:

3

Փակեք դռներ, լուսամուտներ,

Թաքցրեք գլուխներ ու ոտքեր,

Որովհետև գազանները

Ձեզ գտնեն, կպատառոտեն:

Թաքնվել են մարդիկ ուր ասես.

Ցախանոցում, շան տնակում,

Ոմանք՝ անպետք ճամպրուկում,

Ոմանք՝ կամոդում, սնդուկում:

4

Կգտնվի՞ արդյոք

Մի անվախ խիզախ,

Որ հաղթի դաժան հրոսակներին:

Ո՞վ գազանների

Սև մագիլներից

Մեր խեղճ Լյալյային կազատագրի:

Ո՞ւր եք դուք, ջահելնե՛ր,

Քաջեր, խիզախներ,

Ինչո՞ւ եք ծլկել

Վախկոտների պես:

Եկե՛ք, վտարե՛ք

Այս գազաններին,

Դժբախտ Լյալյային գտե՛ք, պաշտպանե՛ք:

Նապաստակի պես դողացող

Պահվել է ով որտեղ ասես,

Նույնիսկ ծպտուն էլ չեն հանում:

Լոկ մի քաղաքացի է, որ

Չի վախենում, չի դողդողում

Ո՛չ առյուծից, ո՛չ փղերից,

Ո՛չ կատաղի վարազներից:

Այո՛, այո՛, չի վախենում:

Այդ մեկը Վանյա Վասիլչիկովն է:

5

Նրանք փնչում են, մռնչում,

Կրծոտել, խժռել են ուզում,

Բայց Վանյան մոտենում նրանց,

Ատրճանակն է իր հանում՝

Պի՛ֆ-պա՛ֆ:

Ու գայլն ահա

Փախավ եղնիկից էլ արագ:

Գոմեշն է փախչում ու հևում՝

Բոլորին թողած հետևում:

Հիպոպոտամը ծլկեց նույնպես

Կյանքն իր փրկող վախկոտի պես:

Եվ շուտով բանակն ահեղ

Ցրվեց, կորավ ինչ-որ մի տեղ:

Վանյան հաղթեց: Հերոս է նա:

Փրկեց քաղաքն իր աննման:

Եվ նրան բոլոր բակերից

«Ուռա»-ներ են հասնում նորից:

 Ցնծում է ողջ Պետրոգրադը,

Մեջտեղ հանում շոկոլադը:

Բայց ո՞ւր է Լյալյան: Նա չկա:

Կորել է հետքը աղջկա:

Գուցե Կոկորդիլո՞սն ագահ

Կուլ տվեց նրան այս անգամ:

6

Նետվեց Վանյան գազանների հետևից.

-Հե՛յ, գազաննե՛ր, Լյալյային հետ տվեք ինձ:

Աչքերի մեջ նրանց զայրույթ է ու քեն

Ու թվում է, թե ուր որ է կպայթեն:

Ի պատասխան՝ մայր վագրն է մռնչում.

-Ասա տեսնեմ՝ մեզնից ի՞նչ ես պահանջում,

Երբ դուք ձեզ մոտ՝ ձեր անողոք քաղաքում

Քանի˜ քանիսին եք պահում վանդակում:

Թե ուզում ես քրոջդ հետ ստանալ

Նախ ազատիր եղբայրներիս, քույրերիս:

Ջարդիր նրանց շղթաները հենց հիմա,

Վանդակներից, կապանքներից արձակիր:

Երբ տեսնենք՝ մեր սիրելիները բոլոր

Ազատվել են գերությունից ձեր դաժան,

Լյալյային քո բաց կթողնենք մեծ սիրով

Եվ ոխ ու քեն կմոռանանք մենք այնժամ:

7

Վանյայի շուրջ ամեն բակից

Մանուկները հավաքվեցին:

-Տա´ր մեզ,- ասին,- թշնամու դեմ,

Նրանց պոզերից ահ չունենք:

Ու սկսվեց կռիվ մի մեծ:

Եվ Լյալյա աղջիկը փրկվեց:

8

Եվ ասաց Վանյան.

-Ցնծացեք, գազաններ,

Ձեր գերյալները բոլոր

Շուտով կազատվեն:

Ես վանդակները կջարդեմ,

Ես շղթաները կցրեմ,

Երկաթե ճաղերը բոլոր

Հավերժորեն կկորցնեմ:

Ապրեցեք դուք մեր քաղաքում

Զովաշունչ ու բարեկեցիկ,

Եվ միայն թե, Աստծո սիրույն,

Էլ մի կերեք դուք ոչ ոքի:

Ո՛չ թռչնակին, ոչ՛ փիսիկին,

Ո՛չ փոքրիկին, ո՛չ պապիկին,

Ո՛չ Լյալյայի մայրիկին

Եվ ոչ էլ իմ հայրիկին:

Եվ թող ձեր սնունդը լինի

Թեյ, թթվասեր, ընկույզ, կարագ,

Նաև՝ շիլա, տեսակ-տեսակ,

Կերեք՝ ինչքան կկամենաք:

(Հնչեց ձայնը Կոկոշիկի.

Գուցե նաև՝ կրկնակոշի՞կ:

Պատասխանեց նրան Վանյան.

-Ո՛չ մի, ո՛չ մի կրկնակոշիկ):

-Զբոսնեք մեր այգիներում,

Շուկաներում, խանութներում,

Զվարճացեք կրկեսներում,

Կրկես բոլորս ենք սիրում:

Ապրենք մեկտեղ,

Մտերմանանք,

Կռիվ չանենք,

Չօտարանանք:

Հրաժարվենք մեր զենքերից,

Դաշույններից ու սրերից,

Դուք էլ, անշուշտ, ձեր ահավոր

Սմբակներից ու պոզերից:

Ցուլեր, փղեր, ռնգեղջյուրներ,

Վագրեր, արջեր ու ջայլամներ,

Ձեռք ձեռքի տվեք,

Գնանք պարելու:

9

Եվ խաղաղություն եղավ աշխարհում,

Վերացան ընդմիշտ քացին ու հարուն:

Էլ մի վախենա դու ռնգեղջյուրից,

Նա չի տրորի նույնիսկ մրջյունին:

Համեստ ու հեզ է արդ ռնգեղջյուրը,

Ո՞ւր է երբեմնի նրա եղջյուրը:

Քայլում է վագրը քաղաքում անքեն,

Լյալյան նրանից ահ չունի արդեն:

Վախեցող չկա էլ գազաններից,

Հրաժարվել են իրենց զենքերից:

Վանյան սանձում է հովազին սիրով

Ու սլանում է լայն փողոցներով:

Կամ էլ նստում է արծվի մեջքին

Ու մեծ հաճույքով բարձրանում երկինք:

Վանյային բոլորը, բոլորն են սիրում,

Մոտենում են ու շոյում, քսմսվում:

Գայլը ճաշիկ է պատրաստում,

Ճագարը կոշիկ է մաքրում:

Լյալյայի ու Վանյայի համար

Քարայծը Ժյուլ Վեռն է կարդում:

Նրանց համար անհուն սիրով

Գետաձին է երգում օրոր:

Մանուկներն ահա խմբվել արջի մոտ

Մի-մի կոնֆետ են ստանում համով:

Տե՛ս, լողում են ու կատակում

Գայլն ու գառը մի նավակում:

Համերաշխ են ու երջանիկ

Սողուններ, գազաններ, մարդիկ:

Օրեր առաջ ինձ այցելեց

Կոկորդիլոսը ծանր ու մեծ:

Տեղ տվի նրան բազմոցին

Եվ անուշ թեյ պատվեցի:

Այդ պահին Վանյան ներս վազեց

Գրկեց նրան ու գուրգուրեց:

Ահա և օրը մոտեցավ.

Գայլն այսօր ունի տոնածառ:

Եկեք մենք էլ շատ չուշանանք,

Գնանք մեկտեղ ուրախանանք:

Թարգմանությունը՝ Յուրի Սահակյան

Տես նաև առաջին և երկրորդ մասերը

Տես նաև Չուկովսկի Հեքիաթներ